Crni slez, poznat i pod nazivima veliki slez, divlji slez ili slezovaca (lat. Malva silvestris), je dvogodišnja ili trajna biljka koja može da naraste i do metar visine. Njegova stabljika je razgranata i prekrivena dlačicama, a oblik biljke može biti prilegnut, uspravan ili uzdignut, u zavisnosti od uslova u kojima raste. Listovi crnog sleza su tamnozeleni, slabo dlakavi i rastu na dugim peteljkama. Obično su okruglog ili bubrezastog oblika, dlanasto iscepani na pet do sedam delova, sa nazubljenim ivicama i srcastom osnovom. Cveće ove biljke je prelepo, sa velikim, bledoljubičastim ili ružičastim laticama koje imaju tamnije žile. Cveće se pojavljuje u grupama po dva do četiri, a razvija se od maja do septembra. Nakon cvetanja, plodovi se raspadaju u deset plodica sa po jednom semenkom.
Crni slez je rasprostranjen u mnogim delovima sveta i može se naći na poljima, livadama, uz puteve, jarke i zapuštene oblasti, a često raste i kao korov na njivama i vrtovima. Ova biljka je veoma uobičajena u blizini naselja, a u planinskim predelima raste čak do 1.200 metara nadmorske visine. U nekim zemljama, a ponekad i kod nas, uzgaja se podvrsta sa velikim cvetovima i listovima.
Od davnina, crni slez je poznat kao lekovita biljka, a narod ga koristi u lečenju raznih tegoba, posebno kašlja i katara pluća, jer sadrži veliku količinu sluzi koja je pogodna za smirivanje iritacija. U mnogim kulturama, uključujući i našu, mladi listovi crnog sleza smatrani su izuzetno hranljivim i zdravim. Prolećni listovi, koji se beru od aprila do jula, mogu se koristiti za pripremu ukusnog variva, slično varivu od španaća, a mogu se pripremiti i kao salata.
Ovi mladi listovi su izuzetno bogati hranljivim materijama. Sadrže značajne količine vitamina C, koji je esencijalan za imunitet, te karotina, koji se u organizmu pretvara u vitamin A. Takođe, bogati su gvožđem i kalcijumom, što ih čini odličnim izborom za zdravlje kostiju i krvi. Količina vitamina C u svežim prolećnim listovima može biti od 50 do 330 mg%, dok sadrže i do 18 mg% karotina, što ovu biljku čini jednim od najzdravijih prolećnih povrća.
Jedna od prednosti crnog sleza kao povrća je ta što se mladi listovi mogu brati čak do sredine leta, u vreme kada mnoge druge biljke već postaju previše tvrde ili gorke. Iako je ova biljka široko rasprostranjena i često prisutna kao korov, važno je napomenuti da nije preporučljivo uništavati je. U nekim područjima, poput okolice Beča, zbog prekomernog iskorišćavanja crni slez je postao gotovo nestao.
Osim listova, cvetovi crnog sleza su takođe jestivi i mogu se koristiti u raznim jelima. Najčešće se koriste u mešanim salatama, ali mogu poslužiti i kao ukras ili garnitura za mesna i riblja jela, čime se dodaje ne samo boja već i nutritivna vrednost jelima.
Zbog svojih hranljivih i lekovitih svojstava, crni slez je biljka koju bi svakako trebalo uvrstiti u ishranu, naročito u prolećnom periodu, kada je najzdraviji i najbogatiji hranljivim materijama. Uživajte u njegovim blagodatima, bilo u varivima, salatama, ili kao dodatak drugim jelima.
Оставите одговор